1. Εισαγωγή
Τα δύο τελευταία χρόνια η κεντρική
κυβέρνηση και η δημόσια διοίκηση
αναπτύσσουν μια σειρά από δράσεις και
πρωτοβουλίες που εντάσσονται στην
ευρύτερη ατζέντα και φιλοσοφία της
ανοικτής διακυβέρνησης. Η ανοικτή
διακυβέρνηση ήταν η πρωτοβουλία που
έδωσε από τις πρώτες μέρες της κυβέρνησης
του ΠΑΣΟΚ ένα νέο στίγμα άσκησης δημόσιας
εξουσίας και διαμόρφωσης πολιτικής.
Θεμελιώδεις έννοιες και πρακτικές της
ανοικτής διακυβέρνησης είναι η διαφάνεια,
η συμμετοχή, η διαβούλευση, η λογοδοσία
καθώς επίσης και η δεδομενοκεντρική
διοίκηση. Αυτές οι έννοιες, και κυρίως
οι πρακτικές που τις συνοδεύουν, έρχονται
σε ευθεία αντίθεση με παραδοσιακές
αντιλήψεις διακυβέρνησης. Βρίσκονται
στον αντίποδα του συγκεντρωτικού,
πελατειακού και αδιαφανούς μοντέλου
διακυβέρνησης. Αντί της αντίληψης
“Διακυβέρνηση για τους πολίτες”
προτάσσουν εκείνη της “Διακυβέρνησης
ΜΕ τους πολίτες”.
2. Βασικές δράσεις ανοικτής
διακυβέρνησης
Ο ιστότοπος της Ανοικτής Διακυβέρνησης
σχεδιάστηκε για να υπηρετεί μέσα από 2
βασικές δράσεις τις αρχές της διαφάνειας,
της συμμετοχής, της διαβούλευσης και
της αξιοκρατίας. Σχεδόν κάθε προσχέδιο
νόμου ή και κανονιστικής πράξης αναρτάται
πριν την κατάθεσή του στη Βουλή, πριν
δηλαδή διαμορφωθεί οριστικά, σε μια
διαδικτυακή πλατφόρμα προς ηλεκτρονική
διαβούλευση. Πολίτες και οργανώσεις
δημοσιεύουν άρθρο προς άρθρο τα σχόλια
και τις προτάσεις τους. Οι αρμόδιες
αρχές, συγκεντρώνουν τα σχόλια, συνθέτουν
μια έκθεση επί της δημόσιας διαβούλευσης
όπου και φαίνεται ποια από αυτά
ενσωματώνονται στο τελικό κείμενο. Από
τον Οκτώβριο του 2009 έχουν διεξαχθεί 167
διαβουλεύσεις που έχουν λάβει σχεδόν
71.000 σχόλια.
Το πρόγραμμα Δι@ύγεια
Για πρώτη φορά, το πρόγραμμα Δι@ύγεια
με τον νόμο 3861/10 εισάγει για όλους τους
κρατικούς φορείς την υποχρέωση να
αναρτούν τις πράξεις και αποφάσεις τους
στο Διαδίκτυο πετυχαίνοντας να αναβαθμίσει
καίρια τη διαφάνεια και τη δημοσιότητα
στην κρατική δράση. Ανάμεσα στις
καινοτομίες του προγράμματος είναι το
γεγονός της αναγωγής της ανάρτησης σε
όρο εκτελεστότητας της πράξης για
εκείνες τις πράξεις που δεν δημοσιεύονται
στο ΦΕΚ. Η Δι@ύγεια συμβάλει αποφαστικά
στην οικοδόμηση ενός νέου μοντέλου στη
σχέση κράτους-πολίτη καθώς οι τελευταίοι
ενδυναμώνονται ώστε να μπορούν να
ασκήσουν πιο συστηματικά τα συνταγματικά
κατοχυρωμένα δικαιώματά τους όπως η
πληροφόρηση και συμμετοχή στην οικονομική
και κοινωνική ζωή του τόπου. Σε λιγότερο
από έναν χρόνο εφαρμογής έχουν αναρτηθεί
σχεδόν 2.200.000 πράξεις από 2.441 φορείς του
δημοσίου.
Το geodata.gov.gr αποτελεί την πρώτη προσπάθεια για τη δωρεάν διάθεση γεωχωρικών δεδομένων της ευρύτερης Δημόσιας Διοίκησης προς όλους τους πολίτες της χώρας.
Ο διαδικτυακός τόπος θα ενημερώνεται διαρκώς με δεδομένα από ολοένα και περισσότερους φορείς της Δημόσιας Διοίκησης. Στόχος είναι σε μερικούς μήνες να μπορούμε να προσφέρουμε όλα τα γεωχωρικά δεδομένα που διαθέτει η Δημόσια Διοίκηση, ώστε οι πολίτες, να μπορούν να ελέγχουν τη δημόσια διοίκηση, να συμμετέχουν ενεργά στην προστασία του περιβάλλοντος, να αναπτύσσουν νέες, έξυπνες εφαρμογές και υπηρεσίες.
Είναι μια πρώτη, σε μεγάλο βαθμό πειραματική, προσπάθεια ενθάρρυνσης της συμμετοχής πολιτών, επιχειρήσεων, σχεδιασμένη σε μια λογική από κάτω προς τα πάνω, για τη δημιουργία επεξεργασμένων και εφαρμόσιμων ιδεών ανασχεδιασμού των κρατικών ηλεκτρονικών υπηρεσιών. Όλες οι προτάσεις υποβάλλονται ηλεκτρονικά, αξιολογούνται ανοικτά από τους χρήστες του labs.opengov.gr , στη συνέχεια η επιστημονική επιτροπή της δράσης επιλέγει εκείνες που θα παρουσιαστούν για τις οποίες διοργανώνεται ημερίδα όπου και τις παρουσιάζουν οι πολίτες ή και οι εταιρίες που τις υπέβαλλαν.
Στόχος αυτής της κυβερνητικής δράσης
είναι αποξήλωση των παράνομων διαφημιστικών
πινακίδων με την αποφασιστική συμβολή
των πολιτών. Οι πολίτες επισημαίνουν
ψηφιακά σε διαδραστικό χάρτη, με δικές
τους φωτογραφίες μέσω του υπολογιστή
ή iPhone, τις τοποθεσίες που βρίσκονται
διαφημιστικές πινακίδες που οι ίδιοι
θεωρούν που είναι παράνομες. Με την
επισήμανση των τοποθεσιών εκκινούν οι
διαδικασίες από τους συναρμόδιους
φορείς για την αποξήλωσή τους. Η
διαδραστική αυτή δράση είχε ικανοποιητική
συμμετοχή που έφερε θεαματικά αποτελέσματα
που έδειξαν στους εμπλεκόμενους φορείς
τις δυνατότητες του crowdsourcing στην επίλυση
σύνθετων καθημερινών προβλημάτων με
τη συλλογική ευφυΐα.
Είναι μια πλατφόρμα πληροφόρησης,
δικτύωσης και συνεργασίας που αποσκοπεί
στη δημιουργία μιας νέας γενιάς
επιχειρηματιών στην Ελλάδα. Η πρωτοβουλία
υποστηρίζεται από το υπουργείο
περιφερειακής ανάπτυξης και
ανταγωνιστικότητας σε συνεργασία με
κοινότητες νέων επιχειρηματιών. Η
πλατφόρμα στοχεύει να προσκαλεί πολίτες,
οργανισμούς, επιχειρήσεις, ερευνητικά
ιδρύματα, να μοιραστούν τις γνώσεις και
την τεχνογνωσία τους προσθέτοντας αξία
στην πρωτοβουλία.
Είναι μια οριζόντια δράση που βασίζεται
στη συμμετοχή ενδιαφερόμενων πολιτών
από τους χώρους των επιχειρήσεων, της
εκπαίδευσης, της έρευνας και της δημόσιας
διοίκησης. Σκοπός της δράσης είναι να
δοθεί η ευκαιρία σε όλους τους συμμετέχοντες
να συνδιαμορφώσουν προτάσεις πολιτικής
προς την κεντρική κυβέρνηση και την
τοπική αυτοδιοίκηση σχετικά με τις
πρωτοβουλίες που πρέπει να αναληφθούν
και τους στόχους που είναι να επιτευχθούν
γύρω από την ψηφιακή ατζέντα για το
2020.
Είναι μια πρωτοβουλία που αποσκοπεί
στη λογοδοσία, τη μείωση της γραφειοκρατίας
και την ενίσχυση της διαφάνειας στο
ελληνικό φορολογικό σύστημα. Σαν μέρος
αυτής της πρωτοβουλίας, ο γενικός
γραμματέας πληροφοριακών συστημάτων,
δημοσίευσε στο Διαδίκτυο εκτεταμένα
στατιστικά δεδομένα από το έτος 2000 και
έπειτα. Επίσης αναρτώνται στο Διαδίκτυο
στοιχεία για την απόδοση των ΔΟΥ ανά
την Ελλάδα καθώς επίσης και διασταυρώσεις
στοιχείων. Ανάμεσα στις δράσεις που
σχεδιάζονται είναι η δημοσίευση στοιχείων
για φορολογούμενους που έχουν εκκρεμείς
υποχρεώσεις, μια δικτυακή υπηρεσία
μητρώου εγγεγραμμένων επαγγελματιών
και εταιριών.
Πρόκειται για μια διαρκή
διαδικτυακή καμπάνια με ανοικτό και
συμμετοχικό χαρακτήρα. Οι επισκέπτες
του my-greece.gr
έχουν τη δυνατότητα να μοιραστούν τις
προσωπικές τους εμπειρίες, φωτογραφίες
και βίντεο από τα ταξίδια τους ανά την
Ελλάδα αναρτώντας τα σε διαδραστικό
χάρτη. Είναι μια συλλογική προσπάθεια
προβολής των όμορφων τοπίων, της αρχαίας
και μοντέρνας κουλτούρας, της κουζίνας,
των παραδοσιακών εθίμων και των ανθρώπινων
αξιών που συνθέτουν τη μοναδική γοητεία
της Ελλάδας.
3. Η πρόκληση της συμμετοχής
της Ελλάδας στο open government partnership
Κάθε μια από τις παραπάνω πρωτοβουλίες
έχει δώσει κάποια πρώτα δείγματα ενός
διαφορετικού μοντέλου διακυβέρνησης
που είναι ανοικτό, διαφανές και κοντά
στους πολίτες.
Ωστόσο, όλες σχεδόν πραγματοποιούνται
ως μεμονωμένες δράσεις ανταπόκρισης
στη συνεχώς εκφρασμένη βούληση του
πρωθυπουργού και της κυβέρνησης για
διαφάνεια, συμμετοχή και ευνομία στο
δημόσιο βίο, παρά ως μέρος ενός
συγκεκριμένου σχεδίου με δεσμευτικές
δράσεις, στόχους, ενέργειες και
χρονοδιαγράμματα.
Η δυνατότητα συμμετοχής της Ελλάδας
στη διεθνή πρωτοβουλία open government
partnership είναι μια ευκαιρία για να καλυφθεί
κατά τον καλύτερο τρόπο η έλλειψη
δεσμευτικού σχεδίου δράσης για την
ανοικτή διακυβέρνηση.
Το open government partnership
http://www.opengovpartnership.org/
είναι μια νέα πολυμερής πρωτοβουλία
που αποσκοπεί ακριβώς στο να διασφαλίσει
συγκεκριμένες κυβερνητικές δεσμεύσεις
για την προώθηση της διαφάνειας, της
συμμετοχής των πολιτών, της καταπολέμησης
της διαφθοράς και της χρήσης των νέων
τεχνολογιών για την ενίσχυση και βελτίωση
της διακυβέρνησης. Το OGP λειτουργεί μέσα
σε πνεύμα πολυμερούς συνεργασίας και
είναι υπό την επίβλεψη μιας διευθύνουσας
επιτροπής κυβερνήσεων καθώς επίσης και
από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.
Η Ελλάδα που πληρεί τα κριτήρια
επιλεγιμότητας των τεσσάρων περιοχών
κλειδιά ( http://www.opengovpartnership.org/eligibility)
μπορεί οποτεδήποτε να συμμετέχει αρκεί
να ακολουθήσει συγκεκριμένα βήματα και
τηρήσει τις δεσμεύσεις που απορρέουν
από αυτά όπως συγκεκριμένα αναφέρονται
στο διαδικτυακό τόπο του OGP εδώ:
http://www.opengovpartnership.org/ogp-participation
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου