Γεωχωρικά Δεδομένα

Η σημασία της γεωχωρικής πληροφορίας για τη λειτουργία του κράτους και την εξυπηρέτηση των πολιτών είναι δεδομένη για πλήθος αναγκών. Στην παρούσα χρονική στιγμή τα σύνολα δεδομένων που περιλαμβάνουν γεωχωρική πληροφορία και μπορούν με αξιοπιστία να συγκεντρωθούν και να αναλυθούν σε όλο το εύρος της κεντρικής και περιφερειακής διοίκησης είναι ελάχιστα. Υπάρχει επανάληψη πληροφορίας, μικρή επαναχρησιμοποίηση και ελάχιστες διασυνδέσεις μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να επαρκούν οριακά για την υποστήριξη της υλοποίησης πολιτικής σε πληθώρα θεμάτων, όπως το περιβάλλον, την κλιματική αλλαγή, την υγεία, την εκπαίδευση, την ανάδειξη της πολιτισμικής μας κληρονομιά, την απασχόληση.

Ο διαμοιρασμός γεωχωρικής πληροφορίας μεταξύ της ευρύτερης Δημόσιας Διοίκησης αποτελεί πολιτική πρωτοβουλία με επείγον χαρακτήρα, λόγω μιας πληθώρας σχεδιαζόμενων οριζόντιων παρεμβάσεων για την καλύτερη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης, την εξυπηρέτηση του πολίτη και την αξιοποίηση του αναπτυξιακού αποθέματος της χώρας.

Η κοινοχρησία γεωχωρικής πληροφορίας μεταξύ όλων των Δημοσίων αρχών και η ελεύθερη διάθεσή της προς τους πολίτες, αποτελούν πλέον νόμο του κράτους. Ο ν. 3882/2010 (ΦΕΚ 166 Α’), που έχει υπογραφεί από το σύνολο των Υπουργών της κυβέρνησης, προβλέπει ένα σαφές σύνολο κανόνων και προϋποθέσεων για την προμήθεια, παραγωγή, διαχείριση και διάθεση γεωχωρικής πληροφορίας: την Εθνική Υποδομή Γεωχωρικών Πληροφοριών (ΕΥΓΕΠ). Οι προβλέψεις του νόμου εξειδικεύονται σε θεσμικό επίπεδο από την Εθνική Επιτροπή Γεωπληροφορίας (ΕΘΕΓ) στην οποία προεδρεύει η Υπ. ΠΕΚΑ, ενώ την ευθύνη για την υλοποίηση του συνόλου των τεχνικών μέτρων έχει ο Οργανισμός Κτηματολογίου και Χαρτογραφήσεων Ελλάδας (ΟΚΧΕ), σε συνεργασία με συντονιστικές ομάδες (Κομβικά Σημεία Επαφής - ΚΟΣΕ) που έχουν συσταθεί σε κάθε Υπουργείο.

Με σκοπό την άμεση κάλυψη αναγκών σε γεωχωρική πληροφορία και δεδομένου του υφιστάμενου χρονοδιαγράμματος για τη θεσμική και τεχνική εφαρμογή της ΕΥΓΕΠ, ήδη από τις 15/6/2010 είναι σε ισχύ Μνημόνιο Συνεργασίας για το διαμοιρασμό της γεωχωρικής πληροφορίας που διαθέτετε. Το Μνημόνιο Συνεργασίας λειτουργεί συμπληρωματικά προς τις διατάξεις του ν. 3882/2010, ώστε να εξασφαλιστούν άμεσα οφέλη για τη Δημόσια Διοίκηση και τους πολίτες.

Σύμφωνα με τα παραπάνω και στο πλαίσιο εφαρμογής των διατάξεων του Μνημονίου, προτείνουμε να μεριμνήσετε άμεσα ώστε:

1. Να καταρτίσετε κατάλογο με τα γεωχωρικά δεδομένα που διαθέτετε, με κατάταξή ους στις κατηγορίες β.1 και β.2 που αναφέρονται στο Μνημόνιο.

2. Για σύνολα δεδομένων των οποίων η κοινοχρησία     ή/και η διάθεση προς τους πολίτες δεν επιτρέπεται στο πλαίσιο συμβάσεων, να συγκεντρώσετε τις εν λόγω συμβάσεις     και περιοριστικούς όρους που περιλαμβάνονται σε αυτές.
3. Να διαθέσετε τα γεωχωρικά σας δεδομένα,     λεύθερα προς τους πολίτες, μέσω του     geodata.gov.gr.    

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

Ενημερωτικό Σημείωμα: Μνημόνιο Συνεργασίας για Γεωχωρικά Δεδομένα

Α. Εισαγωγή

Ως γεωχωρικά δεδομένα χαρακτηρίζεται κάθε είδος ψηφιακής πληροφορίας που περιγράφει το χώρο ή/και έχει χωρική διάσταση, που μπορεί δηλαδή να τοποθετηθεί στο χώρο. Τα γεωχωρικά δεδομένα αξιοποιούνται άμεσα σε πληροφοριακά συστήματα που αφορούν σε θέματα περιβάλλοντος, μεταφορών, διαχείρισης δικτύων, πολεοδομίας, χωροταξίας, κτλ.

Τα γεωχωρικά δεδομένα αξιοποιούνται παραγωγικά από την πλειονότητα των φορέων της Δημόσιας Διοίκησης για την εκτέλεση του έργου τους (π.χ. Κτηματολόγιο Α.Ε., ΕΜΥ, κλπ), την επιτελική πληροφόρηση, το σχεδιασμό και την υλοποίηση πολιτικής (π.χ. περιβάλλον, μεταφορές, οικονομία, πολεοδομία/χωροταξία), αλλά και την έρευνα (π.χ. περιβαλλοντικές μελέτες, χωροθέτηση, εξέλιξη στο χώρο και το χρόνο). Η συνεισφορά τους είναι κρίσιμη τόσο για την άμεση λήψη αποφάσεων σε πραγματικό χρόνο (π.χ. φυσικές καταστροφές), όσο και για τη μακροπρόθεσμη λειτουργία του κράτους (σχεδιασμός, ανάπτυξη, λήψη αποφάσεων σε μεσοπρόθεσμη αι μακροπρόθεσμη κλίματα) και την ευημερία των πολιτών (π.χ. δασολόγιο).

Τα γεωχωρικά δεδομένα αποτελούν περίπου των 80% των δεδομένων της Δημόσιας Διοίκησης και σχετίζονται άμεσα με ένα σημαντικό τμήμα της αναπτυξιακής πορείας της χώρας. Οι επενδύσεις, η βιώσιμη ανάπτυξη και κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα στην Ελλάδα σχετίζεται με τον Ελληνικό χώρο και τους όρους που ισχύουν για αυτόν.

Ο τρόπος που η ευρύτερη Δημόσια Διοίκηση προμηθεύεται, διαχειρίζεται και διαθέτει γεωχωρικά δεδομένα είναι προβληματικός και αντιπαραγωγικός. Οι σημαντικότερες αδυναμίες είναι:

• Η έλλειψη κοινοχρησίας μεταξύ δημοσίων αρχών, που οδηγεί σε     επαναπρομήθεια και σπατάλη πόρων
• Η κακή ποιότητα των γεωχωρικών δεδομένων, που οδηγεί     σε αδυναμία υλοποίησης και χάραξης     πολιτικής
• Η έλλειψη γεωχωρικών δεδομένων, που οδηγεί σε     αδυναμία λειτουργίας της δημόσιας     διοίκησης και σε κακές υπηρεσίες προς     τους πολίτες
• Η μη διάθεση γεωχωρικών δεδομένων προς τους πολίτες,     που οδηγεί σε αδιαφάνεια και επιβράδυνση     της ανάπτυξης της χώρας

Β. Μνημόνιο για γεωχωρικά δεδομένα

Με σκοπό την άμεση κοινοχρησία γεωχωρικών δεδομένων μεταξύ δημοσίων αρχών και την ελεύθερη διάθεσή τους προς τους πολίτες, στις 15 Ιουνίου 2010 υπογράφηκε μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ εννέα φορέων της Δημόσιας Διοίκησης (βλ. http://tinyurl.com/2wlg3dc). Σκοπός του Μνημονίου αποτελεί:

• Η     κοινοχρησία γεωχωρικών δεδομένων     μεταξύ των Μερών που έχουν υπογράψει     το Μνημόνιο Συνεργασίας
• Η     διάθεση γεωχωρικών δεδομένων προς τους     πολίτες
• Η     επαναχρησιμοποίηση γεωχωρικών δεδομένων     που διαθέτουν άλλα Μέρη, ώστε να καλύψουν     με το ελάχιστο δυνατό κόστος τις ανάγκες     τους σε γεωχωρικά δεδομένα
• Η     αναδρομική κατάργηση των περιοριστικών     αδειών χρήσης για γεωχωρικά δεδομένα     που έχουν προσφέρει /προμηθεύσει προς     άλλα Μέρη

Οι προβλέψεις του μνημονίου ήδη έχουν τεθεί σε ισχύ, καθώς δεδομένα δημοσίων αρχών διατίθενται ελεύθερα προς τους πολίτες μέσω του geodata.gov.gr. Επιπλέον, έχουν καλυφθεί σημαντικές ανάγκες της Δημόσιας Διοίκησης σε γεωχωρικά δεδομένα με μηδενικό κόστος (Πυροσβεστικό Σώμα, ΟΠΕΚΕΠΕ, ΓΥΣ, κτλ). Πρόκειται για ανάγκες που είτε (α) θα οδηγούσαν σε  προμήθειες μεγάλου κόστους, είτε (β) δεν θα καλύπτονταν στο άμεσο χρονικό διάστημα λόγω έλλειψης πόρων. Η κοινοχρησία δεδομένων μεταξύ δημοσίων αρχών, όχι μόνο οδηγεί σε άμεση εξοικονόμηση πόρων, αλλά κυρίως, βελτιώνει τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης.

Η συμμετοχή επιπλέον φορέων της Δημόσιας Διοίκησης στο μνημόνιο συνεργασίας είναι διαρκώς δυνατή.

Τονίζεται πως η κοινοχρησία των γεωχωρικών δεδομένων μεταξύ δημοσίων αρχών και η ελεύθερη διάθεσή τους προς τους πολίτες, είναι πλέον θεσμικά κατοχυρωμένη, καθώς προβλέπεται στο ν. 3882/2010 (ΦΕΚ 166 Α’) για την «Εθνική Υποδομή Γεωχωρικών Πληροφοριών». Ωστόσο, επειδή η πρακτική εφαρμογή των διατάξεων του νόμου αναμένεται να ξεκινήσει το νωρίτερο στα μέσα του 2011, το Μνημόνιο Συνεργασίας αποτελεί ένα άμεσο μέσο για την εξοικονόμηση πόρων από τη Δημόσια Διοίκηση και την επίλυση των υφιστάμενων προβλημάτων.

Γ. Επόμενες Ενέργειες

Για την επιτάχυνση εφαρμογής των διατάξεων του Μνημονίου, απαιτούνται τα ακόλουθα:

• Αποστολή     καταλόγου     με τα γεωχωρικά δεδομένα που κάθε Μέρος     διαθέτει και κατάταξη των δεδομένων     σε κατηγορίες διάθεσης, σύμφωνα με τα     όσα ορίζει το Μνημόνιο.
• Ολοκλήρωση     όλων των καταλόγων σε κεντρικό     κατάλογο.
• Αποστολή     του κεντρικού καταλόγου προς το σύνολο     των δημοσίων αρχών, ώστε να μπορούν να     εισέλθουν ως Μέρη στο Μνημόνιο και να     απολαμβάνουν δωρεάν γεωχωρικά δεδομένα.
• Συνάθροιση     της ζήτησης για βασικά ψηφιακά υπόβαθρα της χώρας. Ειδικότερα:

• Ορθοφωτοχάρτες. Αποτύπωση των αναγκαίων προδιαγραφών         ποιότητας, χωρικής και χρονικής κάλυψης και περιοδικότητας. Ως αφετηρία θα     αξιοποιηθούν οι τεχνικές προδιαγραφές των LSO της Κτηματολόγιο Α.Ε. και θα     επικαιροποιηθούν.

   

• Οδικό     δίκτυο & Διευθύνσεις. Αποτύπωση των αναγκαίων προδιαγραφών ποιότητας, χωρικής και χρονικής κάλυψης και περιοδικότητας.